Prowadzenie postępowania upadłościowego

Prowadzenie postępowania upadłościowego w stosunku do niewypłacalnych dłużników pomimo iż budzi wiele dyskusji do najtrudniejszych nie należy.

Większość czynności prowadzi syndyk masy upadłościowej oraz współpracujące z nim podmioty m.in. kancelarie prawne, firmy windykacyjne oraz agencje wywiadowcze. Trzeba jednak pamiętać również o pewnych ważnych przepisach, które pomogą nam zoptymalizować proces upadłościowy.

Zabezpieczenie roszczeń

Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości przez dłużnika sąd niezwłocznie dokonuje zabezpieczenia majątku dłużnika. Sąd zabezpiecza majątek dłużnika przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego.

Sąd może w ramach zabezpieczenia zawiesić prowadzone przeciwko dłużnikowi egzekucje, zmienić lub uchylić zarządzenia tymczasowe wydane w celu zabezpieczenia roszczeń pieniężnych, w szczególności przez uchylenie dokonanych zajęć. Po ogłoszeniu upadłości zabezpieczenia w postaci ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego albo zarządu przymusowego upadają z chwilą objęcia majątku upadłego dłużnika w zarząd przez syndyka albo zarządcę albo objęcia nadzoru przez nadzorcę sądowego. Inne zabezpieczenia zastosowane przez sąd po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości upadają z dniem ogłoszenia upadłości.

Orzeczenie o ogłoszeniu upadłości

Uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:

1. wymienia imię i nazwisko, nazwę albo firmę, miejsce zamieszkania albo siedzibę upadłego dłużnika;
2. określa sposób prowadzenia postępowania;
3. określa, czy i w jakim zakresie upadły będzie sprawował zarząd swoim majątkiem, jeżeli postępowanie będzie prowadzone z możliwością zawarcia układu;
4. wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące;
5. wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione przez wpis w księdze wieczystej, do ich zgłoszenia w wyznaczonym terminie nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące, pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym;
6. wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka albo nadzorcę sądowego, albo zarządcę;
7. oznacza godzinę wydania postanowienia, jeżeli upadły jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy,

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości przez obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz opublikowanie w dzienniku o zasięgu lokalnym.

Postanowienie w przedmiocie ogłoszenia upadłości doręcza się syndykowi, nadzorcy sądowemu albo zarządcy, upadłemu albo jego spadkobiercy oraz wierzycielowi, który żądał ogłoszenia upadłości. Postanowienie w przedmiocie upadłości przedsiębiorstwa państwowego albo jednoosobowej spółki Skarbu Państwa doręcza się także odpowiednio organowi założycielskiemu albo ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa.

Jeżeli upadły jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych postanowienie o ogłoszeniu upadłości doręcza się także Prezesowi Narodowego Banku Polskiego, po uprzednim powiadomieniu go o godzinie wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Jeżeli upadły jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, postanowienie o ogłoszeniu upadłości doręcza się także Przewodniczącemu Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. O ogłoszeniu upadłości powiadamia się Komisję Papierów Wartościowych i Giełd, a także właściwą izbę skarbową i właściwy oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Powiadomienie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd następuje w dniu ogłoszenia upadłości i dokonuje się go przy zastosowaniu środków bezpośredniego przekazu informacji, takich jak telefon, faks, poczta elektroniczna.

Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać wszystkie dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Wykonanie tego obowiązku upadły potwierdza w formie oświadczenia na piśmie, które składa sędziemu-komisarzowi. Upadły jest obowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku. Sędzia-komisarz może postanowić, aby upadły będący osobą fizyczną nie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez jego zezwolenia.

Jeżeli upadły ukrywa się lub ukrywa swój majątek w sprawie, w której wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację jego majątku, sędzia-komisarz może zastosować wobec upadłego środki przymusu określone w Kodeksie postępowania cywilnego dla egzekucji świadczeń niepieniężnych.
Sędzia-komisarz może zastosować środki przymusu wobec upadłego, który uchybia swoim obowiązkom albo po ogłoszeniu upadłości dopuszcza się czynów mających na celu ukrycie majątku, obciążenie go pozornymi zobowiązaniami lub w jakikolwiek sposób utrudnia ustalenie składu masy upadłości.

Masa upadłości

Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Nie wchodzi natomiast do masy upadłości:

1. mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego;
2. wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu;
3. mienie wyłączone uchwałą zgromadzenia wierzycieli;
4. nieściągalne wierzytelności oraz niezbywalne ruchomości wyłączone przez sędziego-komisarza.

Syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca ustala skład masy upadłości na podstawie wpisów w księgach upadłego oraz dokumentów bezspornych. W razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu sędzia-komisarz może postanowić, aby ustalenia składu masy dokonał upadły pod nadzorem nadzorcy sądowego.

Ustalenie składu masy upadłości następuje przez sporządzenie spisu inwentarza, wraz ze spisem inwentarza dokonuje się oszacowania majątku wchodzącego do masy upadłości. Domniemywa się, że rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego.

Syndyk na podstawie posiadanego spisu dokonuje sprzedaży majątku upadłego dłużnika zaś środki uzyskiwane ze sprzedaży przeznacza na zaspokojenie wierzycieli. Cześć tych kwot może być w uzasadnionych przypadkach przetrzymywana przez syndyka masy upadłościowej. Syndyk wstrzymuje również wszelkie czynności faktyczne i prawne upadłego podmiotu, szczególnie zaciąganie nowych zobowiązań. Praktycy zdają sobie sprawę z tego, że często w kancelariach syndyka nie ma telefonów lub komputerów ponieważ zostały one już sprzedane. Syndycy natomiast bardzo często ubolewają, że mają problemy ze zbyciem majątku upadłego, często sprzęt o znacznej wartości sprzedawany jest za bardzo małe kwoty, jeżeli ktoś szuka ciekawych okazji to powinien poszukać w internecie również ofert właśnie syndyków.

Autor: Marcin Łysuniec