Postępowanie uproszczone jest postępowaniem obligatoryjnym, stosuje się je w przypadkach:
* roszczeń wynikających z umów, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza pięciu tysięcy złotych;
* roszczeń wynikających z rękojmi i gwarancji, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza pięciu tysięcy złotych;
* należności związanych z korzystaniem z lokali mieszkalnych (tj. o zapłatę czynszu najmu i opłat obciążających najemcę z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość sporu).

W postępowaniu uproszczonym istnieje obowiązek wnoszenia pism procesowych (pozwu, odpowiedzi na pozew, sprzeciwu od wyroku zaocznego, pism zawierających wnioski dowodowe) na urzędowych formularzach. Stanowi to z jednej strony pewne ułatwienie, gdyż taki formularz spełnia wszystkie wymogi formalne przewidziane przez prawo dla pisma procesowego, w praktyce jednak dość trudno prawidłowo wypełnić formularz bez skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika (radcy prawnego lub adwokata) zaś skutkiem błędów zawartych we wniesionym formularzu będzie zwrot pozwu przez sąd (sąd nie ma tu obowiązku wzywać do uzupełnienia braków formalnych ani wskazywać jakie błędy przy wypełnieniu formularza zostały popełnione).

W postępowaniu uproszczonym nie można łączyć kilku roszczeń w jednym pozwie.

Cechą postępowania uproszczonego jest jego szybkość. Powoduje to m. in. niemożność powołania nowych dowodów w toku postępowania , jeżeli nie były one zgłoszone w pozwie (lub odpowiedzi na pozew), chyba, że strona wykaże przyczyny, które uniemożliwiły jej powołania tych dowodów przed wszczęciem postępowania uproszczonego.

Konsekwencją uproszczonego charakteru tego postępowania jest także możliwość wzywania stron i świadków na rozprawę w taki sposób jaki sąd uzna za właściwy, niekoniecznie odpowiadający przepisom ogólnym. Kolejnym uproszczeniem w tym postępowaniu jest rezygnacja z opinii biegłych, która uznana została za zbyt kosztowną i czasochłonną.

Gdy sprawa będąca przedmiotem postępowania uproszczonego okaże się szczególnie zawiła, wówczas sąd rozpozna ją na zasadach ogólnych.

Orzeczenie zapadające w postępowaniu uproszczonym ma w zasadzie formę wyroku , choć sąd , stosując postępowanie uproszczone w postępowaniu nakazowym wydaje również nakaz zapłaty.