Pomimo narastającej konkurencji na rynku wierzytelności potencjał branży pozostaje nadal bardzo duży. Przedstawiamy przegląd najważniejszych czynników rozwoju rynku.

Istotną kwestią w walce o przetrwanie na rynku w najbliższych latach będzie, poza pozyskaniem odpowiedniego kapitału personelu przez firmy windykacyjne również rozwój technologiczny, szczególnie infrastruktura IT wspomagająca procesy windykacyjne, oraz unikalne metody podejścia do dłużnika. Warto zwrócić tutaj uwagę, że tak samo jak zmienia się sytuacja gospodarczo-rynkowa tak zmienia się również świadomość społeczna dłużników, stąd też i psychologiczne podejście do dłużnika jest również istotne.

Według IBnGR, mimo dynamicznego rozwoju branży windykacyjnej w ostatnich latach, potencjał rozwojowy tego rynku jest jeszcze w Polsce bardzo duży. Wynika to przede wszystkim z tego, że w porównaniu z krajami wysokorozwiniętymi, rola branży windykacyjnej w sektorze finansowym jest w polskiej gospodarce wyraźnie mniejsza, oraz z przewidywanych, korzystnych dla branży tendencji w sektorze bankowym (bardziej chętnych do współpracy w windykatorami). Fakt, że w ostatnich latach Polacy coraz chętniej się zadłużają przekłada się na to, że coraz więcej wierzytelności przeterminowanych będzie trafiać do windykacji

IBnGR ocenia, że do 2014 roku będzie następował stały wzrost w branży windykacyjnej a spowodowany on będzie głównie coraz większym zadłużaniem się Polaków w bankach, szczególną rolę mogą uzyskać przy tym kredyty hipoteczne, które przy dobrej koniunkturze, a więc i większej przyznawalności spowodują szybszy rozwój gospodarczy (kredyty hipoteczne napędzają sektor budownictwa mieszkaniowego). W Polsce obecnie poziom zainteresowania kredytami hipotecznymi nie jest jeszcze na tak wysokim poziomie jak w innych krajach, jednak tendencja ta się zmienia i do 2014 roku Polska powinna być już coraz bliżej standardów europejskich.

Warte zaznaczenia jest również to, że Polacy przebywający na emigracji zarobkowej mają coraz większe możliwości finansowania nieruchomości ze środków banków zagranicznych - zachodnie banki coraz bardziej otwierają się na polskich klientów zaś polskie banki coraz częściej akceptują źródła dochodów z pracy za granicą.

Innym bardzo ważnym argumentem przemawiającym za rozwojem branży, według IBnGR jest tzw. szkodliwość portfeli a więc wartościowy udział kredytów zagrożonych w stosunku do kredytów udzielonych w ogóle. „W latach 2009-2010 miał miejsce wyraźny wzrost szkodowości w portfelach polskich banków, co jest pochodną kryzysu finansowego i związanego z nim pogorszenia sytuacji dochodowej wielu kredytobiorców. Przy założeniu, że polska gospodarka będzie stopniowo powracać na ścieżkę stabilnego wzrostu gospodarczego (3-5 procent rocznego wzrostu produktu krajowego brutto), w latach kolejnych udział kredytów zagrożonych powinien się stopniowo zmniejszać, ale do 2014 roku będzie najprawdopodobniej utrzymywał się na poziomie wyższym niż miało to miejsce przed kryzysem.”

Wzrastające zaufanie wierzycieli do firm windykacyjnych, rozwój ich struktur oraz budowanie wizerunku windykatora, jako zaufanego partnera biznesowego sprawia, że wierzyciele coraz chętniej korzystają z usług zewnętrznych. W ostatnich latach widoczny jest zdecydowany wzrost zainteresowania przedsiębiorców (nie tylko banków) usługami windykatorów i nic nie wskazuje na to, że tendencja ta miałaby się zmienić. Przedsiębiorcy znacznie obniżają koszty prowadzenia działalności gospodarczej zlecając windykację wyspecjalizowanym jednostkom, budując przy tym swój wizerunek dobrego i profesjonalnego partnera. Nie bez znaczenia pozostają tutaj Biura Informacji Gospodarczej, które zazwyczaj skupione są w grupach kapitałowych i oferują swoim klientom rozwiązania pakietowe, czyli takie w których klient otrzymuje poza usługą windykacyjną również możliwość dostępu do baz danych BIG a także tzw. „certyfikaty rzetelności” - poświadczenie o niezaleganiu w płatnościach wobec jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów funkcjonujących na rynku. W przeciągu ostatnich siedmiu lat liczba dużych grup finansowych współpracujących z branżą windykacyjną wzrosła dwuipółkrotnie - z 14 w 2003 roku do 35 w 2010 roku.

Duże znaczenie ma również ciesząca się coraz większym zainteresowaniem sekurytyzacja wierzytelności. Jeszcze kilka lat temu banki oferowały na sprzedaż portfele wierzytelności tylko oferentom oferującym najkorzystniejszą cenę, obecnie niektóre banki sprzedają swoje wierzytelności tylko Funduszom Sekurytyzacyjnym, a warto tutaj zaznaczyć, że funduszy tych jest coraz więcej niektóre nastawione na kupno wszystkich wierzytelności inne na konkretne rodzaje wierzytelności (np. hipoteczne, samochodowe, korporacyjne). Obecnie procesowi sekurytyzacji poddawane są głównie wierzytelności bankowe oraz telekomunikacyjne, tendencja ta może się jednak wkrótce zmieniać i rozszerzać na inne sektory rynku.


Coraz więcej windykatorów funkcjonujących na rynku upublicznia się na giełdach papierów wartościowych (dużym zainteresowaniem cieszy się NewConnect), windykatorzy są więc nastawieni na pozyskiwanie kapitału na inwestycje ze źródeł zewnętrznych.


Jednym z kluczowych czynników wpływających na rozwój branży windykacyjnej w najbliższych latach będzie rosnąca liczba i wartość transakcji zakupu wierzytelności. Czynnik ten będzie jednocześnie wpływał na wzrost potrzeb kapitałowych w branży windykacyjnej. Firmy windykacyjne potrzebowały będą bowiem po pierwsze środków na zakup wierzytelności, a po drugie środków na rozbudowę swojego potencjału windykacyjnego (więcej stanowisk call-center, większe, wydajniejsze drukarnie itp.). Szczególne znaczenie ma kwestia pozyskiwania środków na zakup dużych pakietów wierzytelności, które to środki w dużej mierze powinny pochodzić z kredytu bankowego. W przypadku firm windykacyjnych zabezpieczeniem kredytów bankowych mogłyby być właśnie pakiety wierzytelności będące w posiadaniu firm (lub właśnie nabywane), jednak krajowe banki dosyć często nieufnie podchodzą do stosowania tego typu zabezpieczenia. Utrudnia to i w przyszłości nadal może utrudniać rozwój rynku zakupów wierzytelności, choć w ostatnim czasie można zauważyć w tej materii pewne pozytywne zmiany.

Innym czynnikiem mogącym wpłynąć na rozwój rynku windykacji jest rozwój segmentu windykacji długów korporacyjnych. Do tej pory banki niezbyt często sprzedawały takie portfele, przede wszystkim z uwagi na duże kwoty należności wchodzące w ich skład oraz poziom komplikacji tych spraw. Teraz sytuacja powoli się zmienia i coraz więcej portfeli z długami korporacyjnymi wystawiana jest na sprzedaż. Podobna tendencja występuje obecnie także w krajach Europy Zachodniej.

Według szacunków Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, wartość rynku usług windykacyjnych w 2009 roku wynosiła w Polsce 14,3 miliarda złotych, a do roku 2014 zwiększy się do poziomu prawie 22,2 miliarda złotych. Wpływ na rozwój branży windykacyjnej będzie miał przede wszystkim rozwój rynku kredytowego, ale także wzrost skłonności wierzycieli do outsourcingu usług windykacyjnych oraz sprzedaży pakietów wierzytelności. W porównaniu z innymi krajami, w Polsce skłonność ta jest bowiem nadal niska, a wiele dużych instytucji finansowych dopiero rozpoczyna współpracę z zewnętrznymi firmami windykacyjnymi.

Niepewna pozostaje jeszcze kwestia nowych regulacji prawnych umożliwiających windykatorom skuteczne i sprawne podejmowanie działań zmierzających do odzyskania wierzytelności. Obecny minister sprawiedliwości jest dość kontrowersyjny aczkolwiek dość aktywny. Jeżeli politycy nie będą przeszkadzać w działalności windykatorom to w przeciągu paru lat będziemy świadkami prawdziwego renesansu windykacji.

Autor: Marcin Łysuniec