Ponad jedna trzecia Polaków usprawiedliwia przekupstwo w urzędach. A to jedno z najmniej tolerowanych nadużyć. Blisko połowa osób, które znajdują uzasadnienie dla wręczania pieniędzy lub prezentów za załatwienie sprawy, uważa, że to urzędnicy są nieuczciwi. Jakie argumenty jeszcze wskazują?

Czy można usprawiedliwić sytuację, w której ktoś wręcza komuś pieniądze lub prezenty, żeby uzyskać korzystne załatwienie sprawy w urzędzie?

To pytanie specjalne, na które odpowiadali Polacy w 9. edycji badania „Moralność Finansowa Polaków”. Autorką cyklicznego raportu Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (ZPF) jest prof. Anna Lewicka-Strzałecka, badaczka etyki życia gospodarczego. Partnerami raportu „Moralność finansowa Polaków 2024” są: Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor, EOS Poland, Ikano Bank, Ultimo.

Przekupstwo należy do najmniej tolerowanych nadużyć. Są jednak osoby, które potrafią znaleźć dla niego uzasadnienie

Raport ZPF „Moralność finansowa Polaków” pokazuje, że 37,4 proc. Polaków znajduje (czasami, często, zawsze) usprawiedliwienie dla wręczania pieniędzy lub prezentów, by załatwić sprawę w urzędzie. Z kolei dla 62,6 proc. jest to zachowanie, którego nigdy nie można usprawiedliwić.

Jak wskazuje prof. Anna Lewicka-Strzałecka, odpowiedzi na pytanie o przekupstwo warto porównać z pozostałymi nadużyciami opisanymi w raporcie. Okazuje się bowiem, że pomimo odsetka 37,4 proc. osób znajdujących usprawiedliwienie dla takiego zachowania, i tak jest ono jednym z najmniej tolerowanych nadużyć.

Niezmiennie od lat Polacy najczęściej usprawiedliwiają pracę na czarno, by uniknąć ściągania długów z pensji. Często akceptowanym zachowaniem jest również płacenie gotówką, by uniknąć podatku VAT.

Jak Polacy usprawiedliwiają przekupstwo w urzędzie?

Z badania „Moralność finansowa Polaków” wynika, że wśród osób, które uznały, iż można usprawiedliwiać wręczenie pieniędzy lub prezentu w celu korzystnego załatwienia sprawy w urzędzie, blisko połowa (45,5 proc.) argumentuje to nieuczciwością samych urzędów. Z kolei 28,1 proc. odwołuje się do zasady społecznej słuszności („słuszne jest to, co robi wiele osób”), a 26,5 proc. uważa, że to się może opłacać.

Osoby nigdy nieusprawiedliwiające przekupstwa w urzędzie najczęściej zaś podkreślają, że jest to nieuczciwe (81 proc.). Znacznie rzadziej (15 proc.) uważają, że jest to niekorzystne społecznie i najrzadziej (4,0 proc.), że to się nie opłaca, bo łatwo może się wydać.

***

Raport „Moralność finansowa Polaków 2024”