W elektronicznym postępowaniu upominawczym powód wnosi 1/4 opłaty stosunkowej od pozwu tj. 1,25% wartości przedmiotu sporu (podobnie jak w postępowaniu nakazowym). W przypadku stwierdzenia przez e-sąd braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu wydanego w EPU lub uchylenia nakazu zapłaty z innych przyczyn (brak możliwości prawidłowego doręczenia nakazu itp.), sąd elektroniczny przekazuje sprawę do rozpoznania sądowi właściwości ogólnej.

Jednak od czasu powstania e-sądu i elektronicznego postępowania upominawczego zjawiskiem budzącym szereg kontrowersji stała się niejednolita praktyka sądów właściwości ogólnej w zakresie wzywania powodów do uzupełnienia brakującej opłaty od pozwu po przekazaniu im do rozpoznania sprawy z EPU. Do czasu ostatniej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie dnia 7 czerwca br. brak było w procedurze cywilnej przepisów, które jednoznacznie zobowiązywałby powoda do wniesienia dodatkowych 3/4 opłaty stosunkowej. Część sądów w oparciu o brzmienie art. 505 (37) § 1 k.p.c. sprzed nowelizacji, wzywała powodów do usunięcia braków formalnych pozwu poprzez uzupełnienie pozwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa miała być rozpoznana oraz do uzupełnienia opłaty od pozwu do pełnej jej wysokości należnej w tradycyjnym postępowaniu upominawczym, jeżeli byłaby ona wyższa niż w elektronicznym postępowaniu upominawczym (dodatkowe 3,75 % wartości przedmiotu sporu tj. 3/4 opłaty stosunkowej). Brak uzupełnienia powyższej opłaty stanowił brak formalny pozwu skutkujący najczęściej umorzeniem postępowania. Niektóre sądy rezygnowały natomiast z takiego trybu postępowania i ograniczały się jedynie do uzupełnienia innych braków (wniesienie pozwu na urzędowym formularzu, dołączenie pełnomocnictwa, dowodów itp.). W związku z licznymi wątpliwościami - również wśród sędziów, sprawa opłaty uzupełniającej trafiła do Sądu Najwyższego, który jednak do dnia dzisiejszego nie zajął stanowiska w tej sprawie.

Znowelizowane przepisy kodeksu postępowania cywilnego rozstrzygają ten problem w sposób przejrzysty i dość rozsądny. Zgodnie z art. 505(37) k.p.c. przewodniczący wzywa powoda do uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania pod rygorem umorzenia postępowania, jeżeli przekazanie sprawy z EPU do sądu właściwości ogólnej nastąpiło na podstawie art. 505(33) § 1 oraz art. 505(34) § 1 k.p.c. tj. w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty lub w przypadku uchylenia z urzędu nakazu zapłaty z powodu braku możliwości jego skutecznego doręczenia pozwanemu, braku zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do reprezentowania pozwanego w chwili wniesienia pozwu (jeżeli braki te nie zostały uzupełnione). Jeżeli natomiast uchylenie nakazu zapłaty nastąpi z powodu wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty, uzupełnienie opłaty nie jest konieczne.

Należy zwrócić uwagę na to, że nowelizacja miała również na celu ograniczenie przypadków składania pozwów w elektronicznym postępowaniu upominawczym wyłącznie w celu uniknięcia konieczności wniesienia pełnej opłaty stosunkowej i ze świadomością, że sprawa nie nadaje się do rozstrzygnięcia w tym trybie. Obecnie nie będzie możliwe uniknięcie opłaty w pełnej wysokości, co z pewnością ograniczy ilość spraw, w których e-sąd nie znajdzie podstaw do wydania nakazu zapłaty.

Autor: Przemysław Jamróz